Bibliotheek Het Groene Hart helpt laaggecijferden

In Nederland hebben zo’n 2,5 miljoen mensen moeite met taal en/of rekenen. Als die mensen brieven van instanties niet begrijpen, kunnen ze daardoor in problemen, zoals schulden, raken. In de gemeente Woerden werd het Taalakkoord omarmd en wordt met verschillende partijen, zoals schuldhulpverleners, gekeken hoe en waar de communicatie kan verbeteren. Bibliotheek Het Groene Hart is de bakermat van het initiatief. Manager basisvaardigheden Felice Mul en projectleider Petra Doelen zijn de kartrekkers. Petra vertelt over het succes van hun project.

‘Bibliotheken hebben van oudsher de taak mensen kennis bij te brengen’, zegt Petra Doelen. ‘Daar hoort sinds enkele jaren ook het aanleren van basisvaardigheden, zoals taal, rekenen en digitale vaardigheden bij.’ In Nederland lag de focus lange tijd op de laaggeletterden. Maar ook laaggecijferdheid zorgt voor flinke problemen, vaak uitmondend in schulden. ‘We zien in heel Nederland dat een grote groep mensen het alleen niet redt. Minister Carola Schouten heeft niet voor niets nu armoedebestrijding in haar pakket.’

In de schulden

Veel mensen denken bij rekenen alleen aan optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Maar dat is volgens Petra een te beperkt en schools beeld. ‘Het gaat om problemen met allerlei situaties waarin getallen, diagrammen en rekenwiskundige redeneringen een rol spelen. Laaggecijferden hebben moeite met oorzaak en gevolg. Aan het einde van de maand geldtekort hebben, omdat je geen overzicht hebt in hoeveel geld er binnenkomt en hoeveel je uitgeeft. Organisaties gaan er al snel vanuit dat mensen door bewuste keuzes in de schulden komen. Ze bekijken het niet door de bril van ‘ik snap het niet.’ Wat dat betreft hebben we met het Taalakkoord ogen geopend.’

Omgaan met geld

Het programma Tel mee met Taal is een initiatief van de Rijksoverheid dat organisaties stimuleert om met elkaar de laaggeletterdheid te bestrijden in zogenaamde Taalakkoorden. In de gemeente Woerden is de focus na twee jaar verlegd van laaggeletterdheid naar laaggecijferdheid en is voor de komende twee jaar een Rekenakkoord afgesproken. ‘We willen dit probleem van twee kanten benaderen. Zowel de communicatie bij de betrokken organisaties moet verbeteren, als ook de taal- en rekenvaardigheid van mensen die in de schulden terechtkomen’, vertelt Petra. In Woerden doen veel partijen mee. Niet alleen schuldhulpverleners, ook het Leger des Heils, de Voedselbank, bewindvoerders, maatschappelijk werk en de sociale dienst. ‘Zij zijn onze proppers’, zegt Petra. ‘De frontlinie. Zij kennen de mensen die in de problemen zitten en kunnen ze stimuleren om hun vaardigheden te ontwikkelen en naar de bibliotheek te komen.’ Via bibliotheek Het Groene Hart worden trainingen aangeboden, zoals ‘Omgaan met geld’. ‘Een training met lotgenoten’, aldus Petra. ‘Mensen met schulden maken hun netwerk klein, vanuit schaamte. Maar tijdens de training merk je dat je niet alleen bent. Mensen helpen elkaar.’

Minder paniek

Aan de andere kant wordt de communicatie van betrokken organisaties getoetst door ervaringsdeskundigen. Alles is erop gericht mensen die in de schulden zitten meer inzicht en meer zelfvertrouwen te geven. ‘Schuldhulpverleners helpen uiteraard met het saneren van de schulden, maar onze aanpak is structureler. We horen dat ook terug van de betrokken organisaties. Als een klant nu een brief krijgt die hij beter begrijpt, durft hij zelf meer te doen. Er is minder paniek. En dat scheelt de schuldhulpverleners ook enorm veel tijd.’

Kluscursussen

Het Taalakkoord werd de eerste twee jaar gesubsidieerd door de overheid vanuit het Tel mee met Taal-programma. Voor de uitvoering van het Rekenakkoord moest de bibliotheek van Woerden op zoek naar andere sponsoren. Het VSBfonds doneert graag aan sociale projecten die de zelfredzaamheid van burgers vergroten. Met een donatie van 29.000 euro werd in Woerden onder andere de training ‘Omgaan met geld’ opgezet. Ook gaat Woerden nu - in samenwerking met de woningbouw - starten met kluscursussen voor alleenstaande vrouwen. ‘Die cursussen maken vrouwen zelfverzekerder en we nemen er automatisch rekenen in mee.’ Naast een donatie van VSBfonds steunen ook het Oranjefonds en Rabo Dichtbij het initiatief in Woerden. ‘Gemeenten zijn vaak reactief, maar Woerden is een goede gemeente met een bevlogen wethouder’, zegt Petra. ‘We moeten dit probleem niet onderschatten. Mensen met schulden hebben continu stress en voor de kinderen is het nog veel erger. Ik zie wel dat er een kentering bij gemeenten op gang komt. Het zou mooi zijn als het Rekenakkoord geborgd kan worden in beleid.’