Bewonersbedrijven zijn de onbetwiste spil van de wijk

Bewonersbedrijven kunnen een substantiële bijdrage leveren aan de leefbaarheid van een buurt of wijk. Dat is de belangrijkste conclusie uit een impact-evaluatie van KNHM Participaties. Volgens het onderzoek weten bewoners zelf meestal het beste wat er in hun omgeving leeft, waardoor ze hun doelgroep ‘op maat’ kunnen bedienen.

Bewonersbedrijven zijn ondernemingen in handen van bewoners om hun wijk beter, leuker en veiliger te maken. Onderzoekers van Lysias Advies brachten in opdracht van KNHM foundation en VSBfonds onder meer in kaart welke impact bewonersbedrijven op hun omgeving hebben. Het onderzoek, waaraan veertien bewonersbedrijven deelnamen, laat zien dat ongeveer 60% hiervan in een aantal plaatsen zijn uitgegroeid tot de onbetwiste spil van de wijk: een winkelvoorziening in een krimpgebied, een ontmoetingspunt, ‘sociaal loket’, wijkatelier of dorpshuis.

Saskia van Alphen, programmamanager KNHM Participaties: “Waar leefbaarheid, welzijn en zorg twintig jaar geleden nog vooral werden aangejaagd door welzijnsinstellingen en gemeenten, zijn het nu steeds vaker bewoners zelf die de regie nemen om hun buurt aantrekkelijk en leefbaar te houden.”

Bewonersbedrijven hebben prominente rol in de buurt
Met succes, want uit het onderzoek blijkt duidelijk dat bewonersbedrijven een belangrijke toegevoegde waarde hebben voor hun leefomgeving. De onderzochte initiatieven vervullen een prominente rol bij het verbinden van bewoners en buurten, dragen bij aan de sociale cohesie en sfeer in een buurt en stimuleren met hun activiteiten vaak de participatie van buurtbewoners. Voor bewoners die niet in het reguliere arbeidsproces meedraaien, blijkt vrijwilligerswerk in een bewonersbedrijf een goede manier om actief te blijven en mee te doen in de samenleving.

Zelfregie
De opkomst van bewonersbedrijven wordt versterkt door een aantal belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de bezuinigingen in de zorg, het feit dat ouderen steeds langer thuis blijven wonen en de behoefte aan meer invloed door burgers zelf op wat er in hun directe omgeving speelt. Ook de krimpproblematiek in een aantal dunbevolkte regio’s blijkt voor veel burgers een belangrijke stimulans om zelf het heft in handen te nemen en zich in een dorpscoöperatie of bewonersbedrijf te organiseren. Van Alphen: “Veel bewonersinitiatieven slaan daarmee twee vliegen in één klap: dankzij hun initiatief blijft het voorzieningenniveau in een wijk of dorp op peil én creëren ze een ontmoetingsplek waar mensen elkaar tegenkomen en nieuwe initiatieven ontstaan.”

Venture Philanthropy
Binnen KNHM Participaties werken VSBfonds en KNHM foundation samen aan de ondersteuning van burgerinitiatieven die zich op een ondernemende manier voor een buurt of wijk inzetten. KNHM Participaties hanteert daarbij het principe van Venture Philanthropy. Waar veel fondsen hun initiatieven met een financiële donatie ondersteunen kiest KNHM Participaties nadrukkelijk voor een combinatie van financiële en niet- financiële ondersteuning, gericht op het versterken van de organisatie en de maatschappelijke impact.

Gezonde bedrijfsvoering
KNHM Participaties helpt ondernemende initiatieven niet alleen met een lening op gang, maar denkt ook mee over zaken als de inrichting van de organisatie, verdienmodel en de doelen op langere termijn. Die aanpak blijkt zijn vruchten af te werpen. Uit de impact-evaluatie komt naar voren dat veel bewonersbedrijven al na een paar jaar een gezonde bedrijfsvoering hebben en van belangrijke meerwaarde zijn voor de buurt. Daardoor kunnen ze een veel gevallen op eigen benen staan, en zijn ze in een volwaardige partner voor andere organisaties die in een wijk actief zijn, zoals de gemeente, zorginstellingen of welzijnswerk.

Lees het onderzoek en de belangrijkste conclusies hier

KNHM Participaties wordt gefinancierd door KNHM foundation en VSBfonds. Meer informatie over KNHM Participaties is te vinden op https://www.knhm.nl/participaties/.