BuurtMaaltijden werkt toe naar toekomst

‘Het begon allemaal met twintig kopjes soep’

Accountant-in-spé Erwin van Asselt gooide op zijn 24^e het roer om. ‘Niks geen glanzende, ambitieuze carrière. Maar op zoek naar passie. Iets waarmee ik het verschil voor mensen kan maken en waaruit ik zelf voldoening haal.’ Hij gaf zichzelf de ruimte voor een zoektocht. Twee jaar later brak de coronacrisis uit en vond hij wat hij zocht. Het door hem gestarte project Buurtmaaltijden in de Utrechtse wijk Overvecht draait inmiddels op volle toeren en is nu al toe aan een volgende stap.

Op 16 maart 2020 moesten de horecazaken vanwege corona de deuren sluiten, de dag daarop stapte Erwin samen met zijn vriendin op de bakfiets. Ze haalden grote hoeveelheden overgebleven verse voedselproducten op. Om thuis te bezorgen bij - in eerste instantie - de vaste bezoekers van buurtcentrum De Boog. ‘Al snel kwam ik met steeds meer horecazaken en andere lokale ondernemers in contact. En het idee ontstond om in de keuken van het buurthuis complete buurtmaaltijden te bereiden. Professionele koks van horecazaken en bijvoorbeeld de kok van de rechtbank gingen ons hierbij spontaan helpen. We kregen maar liefst vierhonderd aanmeldingen van vrijwilligers. En waar we begonnen met twintig bakjes soep, groeide de vraag naar honderden maaltijden per dag. Hoogtepunten was onze actie op Bevrijdingsdag waarbij we samen met ruim honderd vrijwilligers meer dan elfhonderd maaltijden bereidden en bezorgden bij mensen in heel Utrecht. Datzelfde kunstje haalden we nog een keer uit met speciale kerstmaaltijden afgelopen december.’

Maaltijd als drempelverlager

Het opzetten van een maaltijdenbezorgdienst vergt volgens de voormalig accountancy-student geen hogere wiskunde. ‘Wat wel snel bleek, is dat de buurtmaaltijd als drempelverlager werkte naar met name mensen in de wijk die eenzaam zijn, financiële of - soms complexe - mentale problemen hebben die tot dan toe achter de voordeur verborgen bleven. Nu ging die voordeur open om een maaltijd in ontvangst te nemen en ontstond het gesprek. Het werd letterlijk de deur naar nieuwe sociale contacten, naar de mogelijkheid om mee te doen aan buurtinitiatieven of waar nodig naar professionele hulp. Niet in de maaltijd, maar in het sociaal-maatschappelijke aspect schuilt de werkelijke behoefte van mensen.’

Samenwerking met welzijnspartners

De gemeente steunde mede daarom vanaf het prille begin het initiatief en doet dat nog steeds. ‘Ook werkten we samen met de mensen van buurtcentrum De Boog en welzijnsorganisatie Dock’, aldus Erwin. ‘Andere zorgprofessionals haakten aan. Ook het huisartsenproject ‘Welzijn op recept’, waarbij huisartsen mensen soms doorverwijzen naar buurtinitiatieven of vrijwilligerswerk weet ons te vinden. Inmiddels kennen mensen en partijen in de wijk elkaar veel beter, signaleren we eerder en kunnen we er dus sneller en beter voor elkaar zijn.’

Belang van vrijwilligerswerk

Vrijwilligerswerk zat er bij Erwin zelf al van jongs af aan in. ‘Helpen bij mijn voetbalclub, een jeugdteam coachen. Naar het buitenland om mee te bouwen aan een school voor kinderen die het minder hebben. De kracht van vrijwilligerswerk zie ik ook nu weer terug in BuurtMaaltijden. Er zijn heel veel mensen die iets voor een ander willen betekenen. Iets kleins doen kan een grote impact hebben op andere mensen. En je krijgt er zelf energie van. Vrijwilligerswerk biedt mensen ook kansen om hun eigen talenten te ontdekken, sociale contacten op te doen en zichzelf te ontwikkelen. Ook bij ons zijn er mensen waar we eerst met een maaltijd voor de deur stonden en die na een tijdje om juist die redenen zeiden: ik wil zelf ook meehelpen. De harde kern bestaat nu uit veertig tot zestig vrijwilligers uit de buurt zelf. Zij doen nu boodschappen, koken mee of bezorgen maaltijden. Daarmee is BuurtMaaltijden uitgegroeid tot een project van en voor buurtbewoners.

Toekomstbestendig maken

Wat als een klein spontaan idee begon, is inmiddels een geslaagd buurtinitiatief met grote sociale impact. En dus vindt Erwin het tijd voor de volgende stap. ‘We willen Buurtmaaltijden toekomstbestendig maken. Dat betekent dat we willen opschalen en professionaliseren. We starten daarvoor een pilot van drie jaar, waarbij ik zelf als coördinerend projectleider ga fungeren. De gemeente en het wijkproject Samen in Overvecht steunen ons en ook van VSBfonds krijgen we een donatie. De uitwisseling tussen de verschillende maatschappelijke partijen en die met buurtbewoners willen we intensiveren. We willen in samenwerking met Dock vrijwilligers gaan trainen. En we willen een businessmodel ontwikkelen waarmee we zelf onze basiskosten kunnen dekken. De eerste ideeën daarvoor borrelen op. We hebben al een offerte gemaakt om de catering te verzorgen van het daklozenvoetbaltoernooi hier in Utrecht.’

Verhaal uit de praktijk

Vrijwillig maaltijdbezorger John brengt regelmatig bij een oudere dame die slecht ter been is een maaltijd langs. Hij zet dan inmiddels ook even de vuilniszak aan de weg. En toen hij laatst een losse drempel zag, nam hij de keer erop zijn boor mee. Hij zette de drempel weer vast, om te voorkomen dat ze erover zou struikelen. Ook belde hij een paar keer tevergeefs bij iemand anders aan. Hij meldde dat, BuurtMaaltijden schakelde door naar maatschappelijk werk. Het bleek om een meneer te gaan met schulden, die zich daar enorm voor schaamde. Hij kan inmiddels rekenen op professionele ondersteuning.